Στις 20 Οκτωβρίου του 1982 στο στάδιο «Λένιν», όπως ονομαζόταν τότε το «Λουζνίκι», για τον δεύτερο γύρο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, η Σπαρτάκ Μόσχας υποδεχόταν την Ολλανδική Χάαλεμ, την ομάδα έκπληξη του Ολλανδικού πρωταθλήματος την προηγούμενη ποδοσφαιρική περίοδο. Ένας αγώνας που παραλίγο να μη ξεκινήσει ποτέ, ενώ έφτασε και πολλές φορές στη πρόωρη διακοπή του, εξαιτίας των πολύ κακών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν. Λόγω αυτών ακριβώς των συνθηκών, στο αχανές στάδιο δεν βρίσκονταν πάνω από 20 με 25 χιλιάδες φίλαθλοι της Ρωσικής, Σοβιετικής αν προτιμάτε τότε, ομάδας. Έτσι, η διοίκηση του γηπέδου έχει αποφασίσει να ανοίξουν ελάχιστες από τις θύρες του σταδίου και το πλήθος να μαζευτεί σε ένα μέρος του.
Η Σπαρτάκ προηγείται με 1-0 και ο αγώνας πλησιάζει προς το τέλος του. Εξαιτίας του πολικού ψύχους που επικρατούσε και του χιονιού που έπεφτε ασταμάτητα, πολλοί από τους θεατές αρχίζουν να αποχωρούν πριν ο διαιτητής σφυρίξει τη λήξη. Στη τελευταία σχεδόν φάση του αγώνα, ο ρώσος διεθνής Σεργκέι Σετσόφ κάνει το 2-0 για την Σπαρτάκ. Εκατοντάδες από τους φιλάθλους που αποχωρούν, προσπαθούν να επιστρέψουν για να γιορτάσουν το δεύτερο γκολ της ομάδας τους. Οι αστυνομικοί και οι φύλακες του γηπέδου κλείνουν τις θύρες και δεν τους επιτρέπουν να γυρίσουν σε αυτό. Λόγω της ολισθηρότητας απο το παγετό και της πίεσης που δέχονται, πολλοί θεατές γλιστρούν και αρχίζουν να ποδοπατούνται.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και από την άλλη πλευρά του σταδίου. Το παιχνίδι τελειώνει και χιλιάδες φίλαθλοι προσπαθούν να αποχωρίσουν γιορτάζοντας τη νίκη της ομάδας τους αλλά βρίσκουν τις θύρες κλειστές. Το αποτέλεσμα είναι να συνοστίζονται στα κάγκελα και να παθαίνουν ασφυξία καθώς οι ερχόμενοι απο πίσω φίλαθλοι, δεν είχαν αντιληφθεί τι είχε συμβεί. Ένα γεγονός που θύμιζε ότι ζήσαμε στη χώρα μας ένα χρόνο νωρίτερα, στη τραγωδία της θύρας 7 στο στάδιο Καραισκάκη.
Το πρώτο εγκληματικό λάθος διαδέχεται ένα δεύτερο, ακόμα μεγαλύτερο, από το καθεστώς. Η Σοβιετική Ένωση είχε επενδύσει πολλά στον αθλητισμό της χώρας. Μόλις πριν δύο χρόνια είχε φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς αγώνες στο «Λένιν» και δεν ήθελε τίποτα να βλάψει την «κραταιά» εικόνα της. Ξεκινάει λοιπόν μια οργανωμένη προσπάθεια απόκρυψης του περιστατικού, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας.
Την επόμενη μέρα, κανένα μέσο της χώρας δεν αναφέρεται στο γεγονός και μια μόνο μικρή εφημερίδα της Μόσχας, η “Vechernyaya Moskva” γράφει δύο ακριβώς γραμμές: «χθες στο στάδιο Λένιν μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα συνέβη ένα ατύχημα και έχουν τραυματιστεί κάποιοι θεατές.» Εκατοντάδες Σοβιετικοί αρχίζουν να αναζητούν τους ανθρώπους τους, οι οποίοι είναι «τραυματίες», όμως οι αρχές του καθεστώτος τους κρατούν στο σκοτάδι. Τα πρώτα πτώματα αρχίζουν να παραδίδονται στους συγγενείς μετά από 13 μέρες, με τη συνοδεία απειλών να μη μιλήσουν.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη ακούγεται ότι ένα «περιστατικό» συνέβη στη Μόσχα, από τους ποδοσφαιριστές και τους παράγοντες της Ολλανδικής ομάδας. Οι πρώτες κουβέντες τους όταν επέστρεψαν, ήταν ότι άκουγαν κραυγές πόνου και σίδερα να χτυπάνε. Ήταν σίγουροι ότι υπήρχαν όχι μόνο τραυματίες, αλλά και νεκροί. Δεν είχαν όμως περισσότερες λεπτομέρειες για το γεγονός καθώς σχεδόν τους έδιωξαν, όπως έλεγαν, από το στάδιο μετά τη λήξη του αγώνα.
Η έκταση της τραγωδίας παραμένει ένα καλά κρυμμένο μυστικό για καιρό. Μετά απο δύο και πλέον χρόνια, οι αρχές παραδέχτηκαν στο εσωτερικό ότι υπήρξαν 66 νεκροί φίλαθλοι εκείνο το βράδυ. Αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι για χρόνια το Σοβιετικό καθεστώς, απαγόρευε να γίνονται ποδοσφαιρικοί αγώνες στο Λουζνίκι τον Οκτώβριο, ώστε να μην μπορούν να πλησιάζουν συγγενείς των θυμάτων και αποκαλυφθεί ο πραγματικός αριθμός των νεκρών.
Οι παρόντες εκείνο το βράδυ Ολλανδοί, όπως και όλος ο υπόλοιπος κόσμος, μαθαίνουν τι πραγματικά συνέβη μόλις το 1989, σχεδόν 7 χρόνια αργότερα. Είναι πλέον η λεγόμενη εποχή της «Γκλάσνοστ» του Γκορμπατσόφ, που έχει αρχίσει και επιτρέπει τις ελευθερίες στο τύπο και την διαφάνεια στη κοινωνία, καταργώντας τη λογοκρισία. Έτσι λοιπόν, η μεγάλη αθλητική εφημερίδα «Sovetsky sport» με αφορμή τη τραγωδία του Χίλσμπορο, που έχει συνταράξει την ποδοσφαιρική και όχι μόνο Ευρώπη λίγες μόνο μέρες πριν, αναφέρεται με όλες τις λεπτομέρειες στο γεγονός.
Η τραγωδία είχε αποκαλυφθεί και ένα μνημείο στήθηκε στο Λουζνίκι. Δεν είχε αποκαλυφθεί όμως ακόμα το πραγματικό της μέγεθος. Αυτό έγινε πολλά χρόνια αργότερα, καθώς οι συγγενείς των θυμάτων δεν σταμάτησαν την προσπάθεια να δικαιωθεί η μνήμη των ανθρώπων τους. Τελικά τα κατάφεραν… 340! φίλαθλοι της ρωσικής ομάδας, αναγνωρίστηκε από τις αρχές, ότι έχασαν τη ζωή τους εκείνο το βράδυ στις 20 Οκτωβρίου του 1982 στη Μόσχα. Ακόμα και σήμερα, αν και έχουν περάσει πάνω από 35 χρόνια από τη «τραγωδία του Λουζνίκι» και τίποτα δεν θυμίζει το Σοβιετικό καθεστώς στη χώρα, υπάρχει θλίψη για το πόσο άδικα έχασαν τη ζωή τους τόσοι άνθρωποι, αλλά και απογοήτευση από την προσπάθεια συγκάληψής της.
Κάθε χρόνο, χιλιάδες Ρώσοι που επισκέπτονται το Λουζνίκι αφήνουν λουλούδια ή αναμνηστικά στο μνημείο προς τιμήν των νεκρών φιλάθλων της Σπαρτάκ. Το ίδιο θα έχουν την ευκαιρία να κάνουν και χιλιάδες ταξιδιώτες από όλο το κόσμο, που βρίσκονται ή θα βρεθούν στη ρωσική πρωτεύουσα για να ζήσουν την γιορτή του Παγκοσμίου κυπέλλου. Εκεί που κάποτε, συνέβη η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
~Ο Λογιστής~
